Susa haqqinda melumat

Susa haqqinda melumat saytımızda təqdim olunur.

Şuşa Qafqazın Dağlıq Qarabağ bölgəsində yerləşən və ərazi mübahisəsi olan şəhərdir. Qanuni olaraq Azərbaycanda yerləşən və Şuşa rayonunun inzibati mərkəzi olan qəsəbə 1992-ci ildə Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib və bu gün heç bir ölkə tərəfindən tanınmayan Dağlıq Qarabağ Respublikasının idarəçiliyinə keçib.

Şəhər dəniz səviyyəsindən 1300-1600 metr yüksəklikdə yerləşir. 2015-ci ilin məlumatlarına görə, şəhərin əhalisi təxminən 4 min nəfərdir. Yukarı Gövher Ağa məscidi, Qazançetsots Katedrali və Kanaç Zam Baptist Kilsəsi şəhərdəki mühüm dini tikililərdir.

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev 2020-ci il noyabrın 8-də Şəhidlər Sarayındakı çıxışında Azərbaycan ordusunun Şuşanı erməni işğalından azad etdiyini bildirib.

TARİXİ

1970-ci illərdə Şuşa mağarasında aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı paleolit ​​dövrünə aid daş alətlər tapılıb. Şuşa ətrafındakı torpaqlar tarix boyu Midiya İmperiyası, Əhəmənilər İmperiyası, Ermənistan Krallığı, Albaniya, Erməni Baqratuni Krallığı, Səfəvilər, Qarabağ bəylikləri və Qarabağ xanlığı kimi müxtəlif dövlətlərin və hakimiyyətlərin suverenliyi altında olmuşdur.

XV əsrə aid erməni dini mətnində Şuşanın yaşayış məntəqəsi kimi xatırlandığı iddia edilir. İrəvanın Matenadaran muzeyində sərgilənən bu mətn həm də bu şəhərdə 1428-ci ildə Ter-Manuel tərəfindən yazılmış ilk yazılı əsər idi.

Bundan əlavə, bəzi mənbələrə görə, Vərəndə Məlik dövründə rayonda Şahnazeryan nəslinə məxsus Şuşi adlı qədim erməni qalasının olduğu bildirilir.

Azəri və bəzi XIX əsr erməni mənbələrinə görə Şuşa şəhərinin Pənahabad adı ilə 1750-51-ci illərdə Qarabağ xanlığının xeyirxahı Pənah Əli xan tərəfindən salındığı bildirilir. Bu nəzəriyyə Böyük Sovet Ensiklopediyası və İslam Ensiklopediyası kimi mənbələr tərəfindən də dəstəklənir.

Şuşa haradadır, hansı ölkədədir? Şuşa şəhəri haqqında məlumat..

RUSİYA HAKİMİYYƏTİ

1805-ci ildə Rusiya imperiyası Qarabağı tutana qədər Şuşa bir neçə dəfə Qacarlar tərəfindən mühasirəyə alınıb. Hələ Rusiya imperiyasının hakimiyyəti dövründə Qarabağ Azərbaycan mədəniyyətinin, ədəbiyyatının və musiqisinin mərkəzinə çevrildi.

1916-cı ildə ermənilər 23396 nəfər və 53% olmaqla əhalinin əksəriyyətini, 19121 nəfərlə isə azərbaycanlılar 44% təşkil edirdi.

Rusiya imperiyasının süqutundan sonra Azərbaycan-Ermənistan müharibəsi baş verdi və bu müharibə nəticəsində azəri qüvvələri şəhərdəki erməni əhalisini qətlə yetirdilər və ya köç etməyə məcbur etdilər. Təxminən 600-20.000 nəfərin öldüyü güman edilən bu qırğına Şuşa qırğını deyilir.

MÜASİR TARİX

Sovet İttifaqının dağılmasından sonra Qarabağ müharibəsi zamanı 1992-ci il mayın 8-9-da baş vermiş Şuşa döyüşü nəticəsində rayon Rusiyanın köməyi ilə Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. İşğaldan sonra Şuşa əhalisinin əksəriyyətini təşkil edən azərbaycanlılar şəhərdən köçməyə məcbur olublar.

2020-ci il Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin tərkib hissəsi olan Şuşa döyüşündə noyabrın 4-də şəhərdə Azərbaycan və Ermənistan silahlı qüvvələri arasında toqquşma baş verib.

Fransanın “Le Monde” nəşri noyabrın 6-da toqquşmaların Azərbaycanın xeyrinə davam etdiyini və toqquşmalar nəticəsində şəhərdəki mülki əhalinin bir hissəsinin Dağlıq Qarabağın paytaxtı Xankəndinə qaçdığı barədə xəbər yayıb. – Qarabağ Respublikası.

Şəhərin 2020-ci il noyabrın 8-də Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən ələ keçirildiyi iddia edilib. Bu iddianı Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev 8 noyabr 2020-ci il tarixində Şəhidlər Sarayında etdiyi bəyanatda səsləndirib.

Dağlıq Qarabağ Respublikasının rəsmiləri və Ermənistanın müdafiə naziri bu iddiaların həqiqətə uyğun olmadığını iddia ediblər. Dağlıq Qarabağ Xilasetmə Xidməti bildirib ki, “Şuşa Azərbaycan üçün əlçatmaz arzu olaraq qalır. “Güclü dağıntılara baxmayaraq, qala şəhəri düşmənin hücumlarına müqavimət göstərir.

Lakin noyabrın 9-da Qarabağ hakimiyyəti şəhərin Azərbaycanın nəzarətinə keçdiyini təsdiqləyib və Azərbaycan Respublikasının Müdafiə Nazirliyi 2020-ci il noyabrın 9-da şəhərdə Azərbaycan bayrağının dalğalandığı videonu yayıb.