Aprel döyüşləri haqqında inşa

Əslində, aprel döyüşləri də adlandırdığımız Dördgünlük müharibə Azərbaycan və Ermənistan Silahlı Qüvvələri ilə qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasının hərbi birləşmələri arasında 1-2 aprel 2016-cı il

gecə başlayan münaqişədir.

Aprel toqquşması 1994-cü ildə atəşkəs sazişinin imzalanmasından sonra Dağlıq Qarabağda ən şiddətli toqquşma olub. Tərtər rayonunun Talış kəndi, Lələ təpəsi və Cəbrayıl rayonunun Cocuq Mərcanlı kəndi, Goranboy rayonunun Gülüstan, Tərtər rayonunun Qazaxlar kəndi və Suqovuşan (keçmiş adıyla tanınır) kəndi ətrafındakı yüksəkliklərdə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin bölmələri ilə döyüşlər gedir. Azərbaycanın Madagiz) kəndi azərbaycanlı əsgərin qələbəsi ilə nəticələndi.

2016-cı il aprelin 1-dən 4-dək Tərtər rayonu düşməndən təmizlənərək mühüm strateji poliqonların nəzarətə götürülməsinə nail olunub.

2016-cı ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin düşmən üzərində qələbəsi müasir dövlətimizin tarixinə aprel döyüşlərinin şücaəti kimi yazılıb. Ötən illər ərzində bu hərbi qələbənin müxtəlif aspektləri geniş şəkildə təhlil edilib. Bütün bunlara baxmayaraq, igidliyin ildönümü olduğunu nəzərə alaraq, aprel döyüşlərinin səbəb və nəticələrinə bir daha nəzər salmaq istədik.

Ermənilərin əsassız iddiaları ilə başlayan Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin yaratdığı vəziyyətə qayıdaq.  1994-cü il mayın 12-də Azərbaycan və Ermənistan arasında atəşkəs imzalanıb.  İşğalçı tərəfin əsassız iddialarının davam etdiyini nəzərə alsaq, bunu “müvəqqəti atəşkəs” adlandıra bilərik.Təmas xətti Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal olunmuş Azərbaycan ərazisindədir. Azərbaycan tərəfi vaxtilə Ermənistan tərəfdən müntəzəm olaraq raketlərdən, minaatanlardan, tank və artilleriyadan, iri və atıcı silahlardan atəş açıb.

Ermənistan ölkəmizə qarşı dəfələrlə hərbi təxribatlar törədib, hətta hərbi-hava qüvvələrinin iştirakı ilə irimiqyaslı hücumlar təşkil etmişdir, Azərbaycan ərazisində icazəsiz və qanunsuz hərbi təlimlər keçirib.Dağlıq Qarabağdakı separatçı rejim Azərbaycanın suveren hüquqlarını pozaraq regionda “seçkilər” və “referendumlar” təşkil edib. Dünya ictimaiyyəti, o cümlədən ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədrləri bu “seçkilər”in qondarma olduğunu və nəticələri tanımadıqlarını bəyan etdilər. Nəhayət, Ermənistanın 31 mart – Azərbaycanlıların Soyqırımı Günündə Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində qondarma “seçkilər” keçirməsi otuz dövlət və beynəlxalq təşkilat tərəfindən kəskin şəkildə pisləndi. Bu dövlət və təşkilatlar, o cümlədən ATƏT, Avropa İttifaqı, Avropa Parlamenti, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı, NATO, ATƏT Parlament Assambleyası, Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurası, Qoşulmama üzrə Fəaliyyət Mərkəzinin Əlaqələr Ofisi və GUAM seçkiləri qanunsuz elan edib.

Azərbaycanın müstəqilliyinin ilk illərinə nisbətən vəziyyət tamamilə dəyişib. Prezident İlham Əliyevin dediyi kimi: “Biz Azərbaycan həqiqətlərini dünya ictimaiyyətinə daha geniş şəkildə çatdırırıq və çatdırmalıyıq.

Burada medianın rolunu yüksək qiymətləndirirəm, iş davam etdirilməlidir. Mən əminəm və bilirəm ki, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsində ciddi dönüş yaratmışıq. Çünki keçmişdə – hökumət-hökumət, dövlətlərarası münasibətlərdə, həmkarlarımla keçirdiyim çoxsaylı görüşlərdə belə olub. Hərkəsə aydındır ki, hamı etiraf edirdi, xəritəyə baxanda aydın görünürdü ki, işğalçı kimdir, işğalın qurbanı kimdir. Ancaq bu məlumat siyasətçilərin əlində demək olar ki, monopoliya idi…”

2016-cı ilin aprel döyüşləri aşağıdakı mühüm xüsusiyyətləri ilə Azərbaycan xalqının dövlət tarixində şərəfli yer tuta bilmişdir:

 – Prezidentin ətrafında xalqın birliyi və birliyi;

 – Ordu quruculuğu sahəsində nailiyyətlər;

 – Silahlı Qüvvələrin peşəkar vəziyyəti;

 – vətəndaşların vətən üçün hər şeyə hazır olması;

İndi isə aprel döyüşlərinin səbəbləri ilə bağlı fikir və mülahizələrimizə davam edək.  Ümumiyyətlə, işğalçı Ermənistanın davamlı hərbi təcavüzü bir daha göstərdi ki, düşmən hələ 19-cu əsrin sonlarından başlayaraq günahsız azərbaycanlıların qanını tökməkdən yorulmayıb. Tarixin ən ağır cinayətlərindən biri olan Xocalı soyqırımı düşməni normal düşünməyə və bu qətliamdan təəssüflənməyə məcbur etmədi. Bu o deməkdir ki, düşmən daim Xocalı soyqırımı kimi daha çox cinayət törətmək üçün fürsət axtarır. Çox təəssüf ki, düşmənin hədəfi Azərbaycanın dinc əhalisi, günahsız insanlarıdır.

Aprel döyüşlərinin səbəb və nəticələrinə nəzər salmazdan əvvəl düşmənin bu hadisələrdən əvvəl təmas xəttində törətdiyi bəzi təxribatlara və onların qarşısının alınması üçün həyata keçirilən müdafiə tədbirlərinə nəzər salaq.  İşğalçı tərəf mütəmadi olaraq pilotsuz kəşfiyyat və hücum texnikası ilə Azərbaycan ordusunun mövqelərinə hərtərəfli təhlükə törədirdi.  Bundan başqa, düşmənin kəşfiyyat-diversiya qrupları atəşkəsi pozmağa cəhd göstərərək, hərbi mövqelərdən daha çox ərazidəki mülki obyektlər və mülki əhali üçün təhlükə yaradıb.  Həmçinin, təcavüzkarlar Azərbaycanın işğal olunmuş rayonlarında qanunsuz hərbi təlimlər keçirib və bir çox hallarda təlimlər çərçivəsində təxribat xarakterli uçuşlar həyata keçiriblər. Bu təxribatlar aprel döyüşlərini qaçılmaz etdi.  Nəticədə düşmən yaxşı cavab aldı.

Təbii ki, aprel döyüşlərinin səbəb və nəticələrini araşdırarkən Ermənistan tərəfinin verdiyi itkiləri də qeyd etmək lazımdır. Həmçinin işğalçı tərəfin itkiləri ümumilikdə indiyə qədər və ondan sonrakı dövrdə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nəticəsidir.

İnsan tələfatına və digər nəticələrə görə həmişə məsuliyyəti Ermənistan dövləti və hökuməti daşıyır. Onların yazdıqlarına görə, erməni tərəfinin itkiləri rəsmi qəbul ediləndən azı 12 dəfə çoxdur. Hadisənin ilk günlərində düşmən itkilərini etiraf etdi: 50 ölü, 30 itkin, 100 yaralı və s. Təbii ki, bu rəqəmləri 12-yə vurun və dəhşətli mənzərə ilə qarşılaşırsınız. 

Ermənilərin özləri tərəfindən yayımlanan videoda aprel döyüşlərində öldürülən Ermənistan ordusunun tərkibində olan 62 nəfərin adı və soyadı əks olunub. Ən azı yarısı zabitdir. 

Aprel döyüşlərinin acı nəticələri həm Ermənistan hökuməti, həm də diaspor təşkilatları üçün yeni dilənçilik mənbəyinə çevrildi. Ermənilər bu müharibələrdə yaralananlara şəfa vermək, həlak olanların ailələrinin sosial vəziyyətini yaxşılaşdırmaq, xüsusən də cəbhədə xidmət edən əsgərlərin geyim və ərzaq təminatını yaxşılaşdırmaq üçün ianə və yardımlar toplamağa başladılar.

Prezident İlham Əliyevin işğaldan azad edilmiş Cəbrayıl rayonunun Cocuk Mərcanlı kəndinin bərpası ilə bağlı verdiyi qərarlar bir daha dünya ictimaiyyətinə göstərdi ki, Azərbaycan xalqı öz torpağının bir qarışını belə güzəştə getməyəcək. Azərbaycanın hər yerindən Cocuk Mərcanlıya yeni sakin olmaq çağırışı xalqımızın vətənə məhəbbətinin təzahürü kimi tarixə düşmüşdür.

4 günlük müharibədə həyatını itirən 101 əsgərimizi hörmət, rəhmət və rəhmətlə yad edirik.